Masalların Eğitimdeki Rolü
Masal Sitesi
Yüzyıllar boyunca anlatıla gelen masallar, yetişkin ve çocuk dinleyici bulmayı başarmıştır. Belirli bir dinleyici kitlesine sahip olan masallar yazılı hale getirilerek korunmayı başarmıştır. Sözlü edebiyat türleri arasında yer alan masallar, bu sayede yazılı edebiyat içerisinde yerini almıştır. Çocuk masalları bu anlamda edebiyatta önemli bir yere sahiptir. Masal Sitesi bu anlamda masallara yer vererek, masalların unutulmaması adına başarılı çalışmalar gerçekleştirmiştir.
Masalın Tanımı
Masalın tanımı farklı kaynaklarda, farklı cümlelerle açıklanmıştır. TDK’ya göre, halkın yarattığı, kuşaktan kuşağa anlatıla gelen, insanların ve tanrıların başından geçen olağanüstü olayları anlatan hikayelere masal denir.
Türk Ansiklopedisi, olayların geçtiği zaman ve yeri belli olmayan cin, peri, cadıkarı, ejderha, arap, vezir, padişah gibi kahramanların hikayelerine masal denir. Şeklinde açıklamıştır. Bunun yanında değişik kaynaklarda onlarca masal tanımı yer alır. Ancak yer verilen anlatımların ortak yanı, masalların olağan üstü olaylara dayandırılması, yer ve zaman belirtilmemiş olmasıdır.
Masalın Kaynağı
Masalların ilk defa kim tarafından nerede anlatıldığı bilinmemektedir. Masalların tarihçesi hakkında tek bilinen gerçek, çok eski çağlardan beri söylene geldiğidir. Masalların birçoğu 19. Yüzyılda yazıya aktarılmıştır. Masalların şekli, içeriği ve kaynağı hakkında ilk teorik bilgiler, Alman araştırmacı Wilhelm Grimm’e aittir. Araştırmacının teorisine göre;
- Hint ve Avrupa dillerini konuşan milletlerin masallar teorisi,
- Parçalanan mitler masal teorisi,
Ancak bu teorilerin açıklanabilmesi için, masalların içinden çıktığı mitlerin kesin olarak açıklanması gerekir. Türk masalları hakkında araştırma yapan Boratav’a göre, Türk tarihinde ilk yazılı masal türüne, 13. Yüzyılda yaşamış olan Mevlana Celaleddin Rumi’nin eseri olan Mesnevi isimle eserinde yer verilmiştir.
Masal Konuları
Masalların konuları farklı olabilir, ancak konularla anlatılmak istenen iyi ile kötünün savaşıdır. Masalların sonunda her zaman iyinin kazanması, çocukları iyiye doğru yöneltmede önemli rol üstlenir. Aynı zamanda her kötü durumlarla başa çıkma yöntemlerini de gösterir. Masal karakterleri;
- Keloğlan, şans ve zekayı,
- Üvey anne, zulmü,
- Üvey kız kardeş, kıskançlığı,
- Yaşlı adam, yardım sever ve iyiliği,
Şeklinde temsil edilirler. Bu sayede her ne kadar gerçek yaşamdan oluşmasa da, gerçek hayattan iz taşıyan masa karakterleri, çocuklar tarafından gerçek hayata uyarlanarak iyi ve kötü arasında ki farkında algılanmasına katkı sağlar. Masallar seçilirken, masal karakterleri dinleyici çocukların seviyesine göre seçilir. Kısa masallar bu anlamda, en fazla tercih edilen masal türlerindendir.
Masalların Eğitimdeki Rolü
Masallar her yaş grubunda çocukların hayata hazırlanmasında en önemli araçlardandır. Okul öncesi çocuklar için genellikle uyku masalları ve resimli masalların seçilmesi, çocuğun korkularını yenmesine ve dış dünyaya olan ilgisinin artmasına katkı sağlar. Okuma-yazma kabiliyeti kazanan çocuklara masal oku, anlat terapi uygulanması, konuşma ve kendini ifade edebilme becerileri kazandırır.
